صداوسیما در بسیاری موارد انتظارات حوزه‌ی موسیقی را پایمال می‌کند/«عود» ساز ایرانی است که اعراب از آن خود کردند
تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۳۳۴۹۱
سمیه تاج الدین: ساز عود از جمله سازهایی است که در طول تاریخ فراز و نشیب بسیاری داشته است. اما امروزه جوانان علاقمند به این ساز روی خوش نشان داده‌اند و در حال یادگیری این ساز هستند. هرچند تلاش‌ها اندک است. هر چند قرن‌هاست که جا مانده‌ایم، اما می‌شود این راه برای علاقمندان هموار کرد؛ اگر دستگاه‌های متولی امر همت گمارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کیوان ساکت با اشاره به تاریخچه‌ی ساز عود، گفت: بر پایه کنکاش‌های تاریخی که غربی‌ها انجام دادند، این ساز ریشه‌ی کاملا ایرانی دارد. وقتی عرب‌ها، ایران را گرفتند، ساز بربت که صدایی بم داشت و مورد علاقه‌ی آنها واقع شد را همراه خود به کشورهایی که فتح می‌کردند، بردند. از آنجایی که این ساز تمام‌اش از چوب ساخته شده است و پوست ندارد؛ نام عود را که به معنای چوب است، بر آن نهادند. وقتی به اندلس یورش بردند، این ساز هم در میان مردم آنجا مقبول واقع شد و از آنجا کم کم به باقی اروپا برده شد.
این آهنگساز با بیان اینکه در دوره‌ای از تاریخ، به ویژه در دوران باروک، داشتن عود را که در آن زمان به آن لوت می‌گفتند، نشانه‌ی فخر می‌دانستند، افزود: حتی کشیدن تصویری از اشراف زمانی که ساز لوت کنارشان بود، نشانه‌ی تشخص به شمار می‌رفت.
این نوازنده‌ی تار در ادامه چنین گفت: بر پایه‌ی تحقیقات و کاوش‌های محققان غربی ساز عود پدر خانواده‌ی ویولن و همچنین پدر خانواده‌ی گیتار به شمار می‌رود که گواه آن، آن چیزی است که در موزه‌های مهم موسیقی جهان نمایان است و چگونگی تکامل این ساز و زاده شدن سازهای دیگر با الهام از ساختمان عود را می‌توان به روشنی دید. من بیشتر آنها را دیده‌ام و در جای خود می‌توانم از آن سخن بگویم.
بیشتر بخوانید: جای خالی عود در گروه‌نوازی/ سانسور ساز در صدا و سیما عامل مهجوریت سازها «عود» به نام ایران و سوریه ثبت جهانی شد «عود» غیر ایرانی نیستکیوان ساکت اظهار داشت: شما را به خواندن کتاب با ارزش تاریخ ۵ هزار ساله‌ی عود نوشته‌ی هنرمند گرامی مجید ناظم پور سفارش می‌کنم که در آن به درستی و روشنی از این مهم سخن رفته است. اما در ایران به دلیل بی مهری به موسیقی طی قرن‌ها و فراز و نشیب آن طی دوران‌های مختلف این ساز هم به محاق فراموشی سپرده شده است.
وی با بیان اینکه عود دارای صدای بمی است و به مذاق عرب‌ها خوشایند بوده و همین موجب شد به اشاعه و گسترش آن بیش از ایران بپردازند، تا جایی‌که همگان گمان‌شان بر این است که عود، سازی عربی است، افزود: در حال حاضر عودنوازان جوان زیادی در ایران هستند که از این ساز استقبال می‌کنند. همچنین کتاب‌های چندی برای آموزش ایرانی این ساز نوشته شده است. به ویژه دفتری که یک بانوی عود نواز برای آموزش نوشته که از آن بسیار استقبال شده است. خوشبختانه نوازندگان جوان با تلاش فراوان کوشش می‌کنند تا به گونه‌ای خلأ تاریخی این کمبود را جبران کنند. ولی هنوز فاصله‌ی زیادی با نوازندگان خوب عرب چون نصیر شمه یا منیر بشیر یا حسین سبسبی و ... داریم.
این نوازنده‌ی تار با تأکید بر این نکته که کشورهای عرب در نوازندگی عود تکامل پیدا کرده‌اند، افزود: حتی هنوز عودسازان ما توان رقابت با عودسازان عرب را ندارند که امیدوارم با کوشش فراوانی که در حال انجام است، این ضعف نیز هموار شود.
ساکت گفت: اینجا سهم ما در زمینه‌ی مالکیت معنوی ساز عود پشت پرده قرار گرفته. گویا یا تلاش‌ها در حال انجام نیست یا بسیار کم است.
این آهنگساز تفاوت ساز عود عربی و عود ایرانی را بیشتر در شکل ظاهری ساز دانست و اظهار داشت: عود عربی اکشن بالاتری نسبت به عود ایرانی و ترکی دارد و روی صفحه‌ی آن بر خلاف عود ایرانی شبکه نمی‌گذارند و نیز عود ترکی اکشن پایین‌تری دارد؛ یعنی سیم‌ها به دسته نزدیک‌ترند و صدای ویژه‌ای نسبت به عودهای دیگر دارد. همچنین خرک عودهای عربی ثابت نیست که در نتیجه پل گذاری زیر صفحه به کلی چیز دیگری می‌شود. ولی خرک عودهای ایرانی ثابت است. در واقع می‌توان گفت که در ایران ساز عود قالب‌های متفاوتی با ساز عود عربی دارد. در نواختن دستگاه‌ها و گام‌ها تفاوتی نداریم؛ اما تکنیک‌ها متفاوت است وعرب‌ها بیشتر بهره برده‌اند.
وی با اشاره به ثبت میراث فرهنگی ملل در یونسکو افزود: یونسکو قانونی دارد که برای حمایت از فرهنگ و گنجینه‌ی معنوی کشورها در نگاه‌داشت فرهنگ‌های گوناگون و در آموزش آن هزینه می‌کند. اما نمایندگان ما در یونسکو آن‌گونه که باید و شاید دلسوز نیستند و اینگونه حقوق میراث معنوی ایران فراموش می‌شود.
ساکت با اشاره به ثبت میراث فرهنگی ملل در یونسکو افزود: یونسکو قانونی دارد که برای حمایت از فرهنگ و گنجینه‌ی معنوی کشورها در نگاه‌داشت فرهنگ‌های گوناگون، در آموزش آن هزینه می‌کند. اما نمایندگان ما در یونسکو گویا به دنبال آن نیستند یا اقدام‌شان کافی نیست.
کیوان ساکت با بیان این نکته که امروزه برخی از اساتید سه تار و تار به آموزش عود روی آورده‌اند، گفت: امروزه استقبال به خصوص نوازندگان جوان از این ساز بیشتر شده است. اما هنوز کم است.
وی راهکار معرفی ساز عود را استفاده از این ساز در اجراهای گوناگون و کنسرت‌های مختلف بیان کرد و گفت: در تمام دنیا شبکه‌های تصویری گوناگونی برای گسترش و آشنایی مردم با هنر انسان ساز موسیقی دارند که شوربختانه ما نداریم و حتی بدتر از آن صدا و سیما ساز را نشان نمی‌دهد؛ به چه علت نمی‌دانم. از این رو بسیاری از مردم حتی شکل ساز را هم نمی‌شناسند.
این نوازنده با اشاره به اینکه هنرمندان خود به تنهایی نمی‌توانند به معرفی ساز خود بپردازند، گفت: صدا سیما به عنوان اشاعه‌ی دهنده‌ی بخش مهم فرهنگ ملی هر کشوری می‌تواند نقشی مهم داشته باشد. اما امروزه ما می‌بینیم نهادی است که انتظارات حوزه‌ی موسیقی را نه تنها برآورده نمی‌کند، بلکه در بسیاری موارد پایمال هم می‌کند.
کد خبر 1722633منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: کیوان ساکت ی ساز عود
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۳۳۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فیلمسازی در حوزه اقوام یک گام بزرگ است/ اهمیت خرده‌فرهنگ‌ها
به گزارش خبرنگار مهر، امید شمس کارگردان سینما از فضای فیلم کوتاه داستانی برخاسته و با ساخت فیلم سینمایی «ملاقات خصوصی» به شکل جدی وارد سینمای بدنه شده است. او که عضو هیات انتخاب بخش فیلم‌های کوتاه داستانی نخستین جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی است، درباره آثار رسیده و سطح کیفی آنها توضیح داد: جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی نخستین دوره را پشت سر می‌گذارد بنابراین قطعاً اثری منحصراً برای آن ساخته نشده است. در خیلی از جشنواره‌ها شاهد هستیم زمانی که هویت پیدا می‌کنند و چند دوره را پشت سر می‌گذارند، تعدادی فیلم حول محور آنها تولید می‌شود. ضمن این که بعضی از جشنواره‌ها به فیلمسازان کمک‌هزینه می‌دهند تا با موضوع جشنواره اثر تولید کنند.
وی ادامه داد: بر همین اساس با لحاظ کردن خرده‌فرهنگ‌های ایرانی به سراغ انتخاب آثار رفتیم که کار ما را در انتخاب سخت می‌کرد. خیلی از فیلمسازان، به‌خصوص فیلمسازان بومی به هویت و فرهنگ خودشان بدون در نظر گرفتن چنین جشنواره‌ای پرداخته بودند. ما از این ویژگی استفاده کردیم، چون این که فیلمساز بر اساس قومیت و دغدغه شخصی خود فیلم بسازد از روحیه خودجوش او ناشی می‌شود. ضمن این که در ذات مردم ایران ویژگی حفظ هویت و فرهنگ مشهود است. گذشته از این فیلمسازی با ساختار بومی همواره جذاب است، هم برای خود مردم و هم برای کشورهای دیگر بنابراین با این معیارها دست به انتخاب زدیم. به این نکته نیز توجه داشته باشید که جشنواره اقوام ایرانی هرچه سال‌به‌سال شناخته‌تر شود، هدفمندتر گام برمی‌دارد.
کارگردان فیلم کوتاه «گذر» در ادامه به آثاری که دارای خلاقیت و ویژگی خاصی باشند اشاره کرد و افزود: همیشه این خطر هست که اگر صرفا بخواهید ویژگی‌های یک منطقه بومی یا شهری را در نظر بگیرید، فیلمی که می‌سازید شکل توریستی پیدا کند بنابراین این ویژگی باید در محتوا و قصه باشد. ما آثاری داشتیم که به لحاظ موضوعی با جشنواره همخوان بودند، اما پرداخت خلاق نداشتند و به همین دلیل کنار گذاشته شدند. در این میان آثاری هم بودند که در بستر مورد بحث به‌خوبی فضاسازی کرده و خلاقانه کار شده بودند.
این کارگردان در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه فیلمنامه همواره پاشنه آشیل سینمای ایران است آیا در آثار حاضر در جشنواره کیفیت فیلمنامه‌ها خوب بود یا خیر، بیان کرد: متأسفانه این ضعف در سینمای ایران همواره وجود دارد؛ یعنی فیلمنامه‌ای که ایده‌آل و راضی‌کننده باشد، خیلی کم است. از سوی دیگر ما در هیات انتخاب خیلی متمرکز و فنی به بحث فیلمنامه نپرداختیم و صرفا استانداردهای لازم را مد نظر قرار دادیم اما طبعاً در بحث داوری آثار، تمام ابعاد فیلمنامه به شکل متمرکز بررسی و به آن امتیاز داده می‌شود. وقتی برای یک فیلم از قبل موضوع مشخص می‌شود، لزوماً نمی‌توان آن را اثری سفارشی دانست اما اگر فیلمی عمدتا در همان راستا تولید شود، امکان دارد گاهی به سمت شعاری شدن پیش برود و فیلمنامه هدر شود. فیلمنامه‌نویسی کار سختی است. ای‌کاش می‌شد در جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی، در فاصله برگزاری هر دوره یک بخش آموزش و کارگاه‌های فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی در نظر گرفته شود تا این بخش‌ها در مسیر تولید فیلم‌های با موضوع اقوام تقویت شوند.
وی درباره این جشنواره که توسط موسسه خصوصی فصل هنر و بنیاد ایران‌شناسی برگزار می‌شود، گفت: به نظرم جشنواره اقوام ایرانی باید با برداشتن گام‌های بلندتر، بزرگ‌تر شود؛ یعنی چنین ظرفیتی در جشنواره وجود دارد. با ورود بخش سینمای بلند و بین‌الملل به جشنواره از آنجایی‌که این پتانسیل وجود دارد، می‌توان فیلمسازان را تشویق کرد دست به ساخت آثاری با موضوع اقوام بزنند. البته اگر این حمایت در بخش ساخت و پخش، چه در داخل و چه در خارج از کشور انجام گیرد، هم به فرهنگ و هنر کشور قوت می‌دهد و هم مسیر برای فیلمسازانی که دغدغه دارند.
شمس در پایان گفت: امیدوارم نخستین دوره این جشنواره به‌خوبی برگزار شود و ارگان‌های مختلف پای کار بیایند و این رویداد با حمایت‌های ویژه سال‌به‌سال بزرگ‌تر و بهتر شود.
نخستین دوره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی توسط موسسه فرهنگی هنری فصل هنر و بنیاد ایران‌شناسی، به دبیری کمال تبریزی و با شعار «اقوام، ریشه ایران‌زمین»، ۲۶ تا ۳۰ اردیبهشت در تهران برگزار می‌شود.
کد خبر 6080924
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد